Ngữ Văn Lớp 10: Phân tích bản tuyên ngôn về nhân quyền được Nguyễn Trãi thể hiện qua đoạn 2 của bài Đại Cáo bình ngô.

Nguyễn Trãi, một vị anh hùng dân tộc lẫy lừng của đất nước Việt Nam với nhiều công lao, sự cống hiến hết mình để bảo vệ Tổ quốc. Tình yêu nước giống như ngọn lửa luôn rực cháy và thổi bùng trong ông, lớn lên trong thời kì nước mất nhà tan do đó mà đã tôi luyện và hình thành nên Nguyễn Trãi với một lòng nồng nàn yêu nước. Không chỉ vậy, Nguyễn Trãi còn nổi tiếng bởi tài năng trong lĩnh vực văn học với những tác phẩm nổi tiếng.

Hầu hết, các tác phẩm của ông đều nói về tình yêu nước sâu sắc, lí tưởng cao cả và đặc biệt vạch trần tội ác của kẻ thù. Điều đó được thể hiện đậm nét qua bài Bình Ngô đại cáo, mà điển hình ở đây là đoạn 2 của tác phẩm. Nguyễn Trãi đã tố cáo, lên án những tội ác mà quân Minh xâm lược đã gây ra cho ta. Bình Ngô đại cáo được coi là một áng thiên cổ hùng văn nổi tiếng lẫy lừng về việc ghi chép tội ác của giặc Minh. Tác phẩm được viết khi quân dân ta giành thắng lợi trong cuộc chiến với quân Minh, điều đó cho thấy rằng tình yêu dành cho đất nước luôn đặt lên hàng đầu và sự căm thù giặc được thể hiện rõ nét trong bản cáo trạng:

​​​​​​​ Quân Minh khi xâm lược nước ta đã nghĩ ra những mưu kế đê hèn, lợi dụng tình thế việc nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần để thừa thế xông lên xâm lược vào nước ta. Chính tình thế loạn lạc nên quân Minh đã lợi dụng điều đó để thực hiện những âm mưu từ lâu đã định trước. Không chỉ ngày một ngày hai, quân Minh đã thực hiện chính sách khai phá nước ta trong gần hai mươi năm trời. Mục đích của chúng là muốn xóa bỏ những gì mà đất nước ta có là văn hóa, là lịch sử nước nhà. Ngay cả những đứa trẻ tuổi cắp sách đến trường mà chúng cũng không buông tha, điều đó cho thấy rằng quân Minh vô cùng tàn độc và hung bạo.

​​​​​​​ Nhưng quân dân ta chưa bao giờ đầu hàng, những tháng ngày dài đằng đẵng, có mệt mỏi, có gục ngã nhưng vẫn đứng lên để chống lại kẻ thù. Quân Minh muốn cai trị đất nước ta, chúng muốn thay đổi chính sách và muốn đất nước ta phải phục thù. Càng về sau, sự tàn ác của quân Minh càng được thể hiện rõ ở việc chúng bắt đầu bóc lột sức người, thậm chí còn đánh đập, tàn phá luôn cả thiên nhiên.

​​​​​​​ Những người dân vô tội nhỏ bé thấp hèn luôn phải chịu sự áp bức bóc lột nặng nề của quân giặc. Họ càng nhỏ bé, càng không có chỗ đứng trong xã hội thì càng bị quân Minh tấn công, áp bức. Tội ác mà quân giặc gây ra ngay cả đất trời cũng không thể dung tha. Hai câu thơ như khẳng định mạnh mẽ một lần nữa những tội ác mà quân Minh gây ra và đây cũng chính là lời cáo trạng về tội lỗi của quân xâm lược.

​​​​​​​ Trúc Nam Sơn, nước Đông Hải đã được Nguyễn Trãi nhắc đến trong đoạn trích để nhấn mạnh tội ác của quân Minh:

​​​​​​​Quân xâm lược chỉ nhìn thấy cái trước mắt mà không nghĩ về hậu quả sau này. “Trúc Nam Sơn”, “nước Đông Hải” đã được Nguyễn Trãi nhắc đến để khẳng định tội ác của quân Minh to lớn chẳng thể nào liệt kê ra hết được. Chúng không bao giờ biết yêu thương và có tình yêu thương trọn vẹn, ngay cả con người mà chúng cũng có thể hủy hoại thì thiên nhiên xung quanh đã là gì. Chúng tham lam, ích kỷ để rồi có những gia đình đã không còn trọn vẹn các thành viên.

​​​​​​​Chúng khiến cho bao người phải khổ sở, đất nước phải sống trong sự loạn lạc ngày qua ngày mà không phút nào được bình yên. Nguyễn Trãi đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật liệt kê cũng nhiều hình ảnh, dẫn chứng sinh động để người đọc thấy được tội ác tày trời của quân Minh đối với nước ta.

Hai câu kết của đoạn trích là một lời răn đe mạnh mẽ:

“Lẽ nào trời đất dung tha
Ai bảo thần nhân chịu được?”

​​​​​​​ Tội ác của quân Minh gây ra cho đất nước ta đếm không xuể, chính chúng đã khiến ta rơi vào cảnh nước mất nhà tan nên không bao giờ có thể tha thứ. Với giọng văn đanh thép, Nguyễn Trãi đã cho người đọc thấy được sự uất hận không chỉ của tác giả mà còn của nhân dân ta ở thời kỳ đó dành cho quân Minh.

Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi đã mang đến một ý nghĩa sâu sắc về tình yêu nước của dân tộc. Dù trong hoàn cảnh khó khăn và khốc liệt nhất, dân tộc ta đã không bao giờ gục ngã, họ đã cùng nhau đoàn kết để chiến thắng kẻ thù, mang lại vẻ vang cho nước nhà.